Cuộc sống của những "thợ mỏ" tại mỏ đào bitcoin lớn nhất thế giới, mỗi ngày kiếm hơn 6 tỷ trả tiền điện gần 900 triệu

Một thập kỷ trước, sau sự phát triển bùng nổ của ngành than, thành phố sa mạc Ordos, Trung Quốc, bỗng trở nên hoang vắng. Rải rác khắp thành phố là những tòa nhà dang dở hoặc bỏ hoang và những con người đang tuyệt vọng trong việc tìm kiếm một phương thức kiếm tiền mới.

Có những ưu điểm như lao động giá rẻ, đất đai và, quan trọng hơn cả, nguồn điện giá rẻ, Ordos mở cửa chào đó tất cả mọi người bao gồm cả những thợ mỏ chuyên khai thác bitcoin. Đồng tiền ảo này đã tăng giá gấp 4 lần trong năm nay đưa tổng giá trị của nó lên tới mức 70 tỷ USD.

Ngày nay, Ordos với dân số khoảng 2 triệu đã trở thành một nơi quy tụ các mỏ đào bitcoin. Hơn một nửa mỏ khai thác bitcoin trên thế giới được đặt tại Trung Quốc. Điều này biến Trung Quốc trở thành lực lượng thống trị trong ngành công nghiệp mới mà một ngày nào đó có thể định nghĩa lại cách chúng ta thực hiện các giao dịch.

Nằm trong một khu công nghiệp đang tan rã ở ngoại ô, mỏ Bitmain sử dụng khoảng 50 lao động và gồm 8 nhà xưởng, mỗi cái dài 150 mét. Bảy trong số đó chứa 21.000 máy tính, chiếm khoảng 4% tổng sức mạnh xử lý trong mạng bitcoin toàn cầu. Xưởng còn lại chứa 4.000 máy chuyên dụng cho việc đào litecoin, một đồng tiền ảo khác cũng đang tăng giá trong những tháng gần đây.

Hàng dài những chiếc kệ chứa máy đào litecoin trong một nhà xưởng ở Ordos

Bên cạnh nhà xưởng còn có một tòa nhà ba tầng nơi đặt văn phòng, căng tin và ký túc xá cho các "thợ mỏ".

Làm việc tại một nơi như thế này vừa buồn tẻ vừa kỳ cục. Nhưng công việc trong các mỏ bitcoin nhàn hạ hơn và môi trường sạch sẽ, có nhiệt độ được kiểm soát ít nguy hại tới sức khỏe hơn rất nhiều công việc khác ở nơi mà nền kinh tế được điều khiển bởi ngành khai thác than và các ngành công nghiệp khác như luyện kim và kỹ thuật hóa học.

Nguồn điện rẻ, dồi dào từ nhà máy nhiệt điện trong khu vực chính là lý do biến nơi đây trở thành địa điểm lý tưởng để các mỏ đào bitcoin hoạt động.

Đầu tư vào bitcoin là một canh bạc

Mỏ bitcoin này được điều hành bởi công ty con của hãng Beijing Bitmain Technoligies. Vào năm 2015, Bitmain đã tiếp quản khu mỏ từ chủ cũ, người bắt đầu các hoạt động khai thác bitcoin từ năm 2014. Bitmain tuyên bố rằng đó là mỏ bitcoin lớn nhất thế giới.

Những "thợ mỏ" làm việc tại mỏ bitcoin đang chuẩn bị lắp máy vào kệ

Ngoài việc điều hành mỏ, Bitmain còn sản xuất những chiếc máy đào bitcoin, thường chỉ có một vi xử lý trong thùng máy cỡ nhỏ có thể kết nối internet. Ngoài ra, Bitmain còn điều hành Antpool một khu mỏ bitcoin lớn nhất thế giới.

50 cư dân Ordos làm việc tại mỏ hầu hết đều trong độ tuổi đôi mươi và có nhiệm vụ giám sát những chiếc máy đào bitcoin. Rất ít người hiểu về bitcoin nhưng hầu hết đều đã đầu tư vào tiền ảo này.

"Như một canh bạc", Han Lei, 28 tuổi, người đã gắn bó với khu mỏ từ khi nó được thành lập tới nay thú nhận. Han đã đầu tư gần 3.000 USD vào litecoin và các tiền ảo khác nhưng không quan tâm tới bitcoin vì anh nghĩ rằng mức giá 4.000 USD hiện tại là quá cao. "Tóm lại, tôi chả hiểu gì về bitcoin", anh nói, và anh cũng chia sẻ thêm rằng mình có quá ít thời gian cho việc theo dõi sự dao động của giá cả.

Nhân viên bảo trì đang kiểm tra các cỗ máy đào bitcoin

Hou Jie, một thợ mỏ 24 tuổi vừa tốt nghiệp đại học và được Bitmain tuyển gần đây, nói chuyện với giọng thấp và không tự tin. Tốt nghiệp ngành cơ khí và sản xuất, anh lần đầu nghe về bitcoin trong cuộc phỏng vấn với Bitmain tại sự kiện tuyển dụng ở địa phương dành cho sinh viên mới tốt nghiệp đại học. Hai tuần gắn bó với công việc, anh cho rằng bitcoin là một đồng tiền ảo, tương tự cổ phiếu.

Hou tiết kiệm được một khoản tiền nhỏ và đang theo dõi sát sao giá bitcoin để tìm thời điểm đầu tư hợp lý. "Mức giá hiện tại đang cao đỉnh điểm. Nếu tôi mua ngay bây giờ nó có thể giảm giá".

Mỏ khai thác bitcoin hoạt động 24/7/365

Trong nền kinh tế bitcoin, thời gian thực sự là tiền bạc. Mỗi 10 phút hoặc hơn, các cỗ máy cạnh tranh với nhau để giải quyết một bài toán nhằm giành lấy 12,5 bitcoin, một phần thưởng do phần mềm bitcoin đặt ra. Công việc này tương tự như việc cố gắng tìm ra mã két sắt trong hàng tỷ dãy số. Do vậy, càng có nhiều máy tính với khả năng xử lý cao bạn càng có cơ hội tìm ra mã két nhanh nhất và tăng cơ hội nhận được bitcoin.

Hiện tại, mỗi ngày các thợ mỏ bitcoin trên toàn thế giới kiếm được tới 7 triệu USD. Với năng lực đào bitcoin chiếm 4% toàn cầu, trung bình một ngày mỏ của Bitmain có thể kiếm được khoảng 280.000 USD (tương đương 6,3 tỷ đồng).

Nhân viên sửa chữa đang sửa máy ở mỏ Bitmain

Do vậy, thợ mỏ có nhiệm vụ đảm bảo rằng những máy tính của họ hoạt động bình thường, 24 giờ một ngày, 7 ngày trong tuần và 365 ngày một năm. Vì thế mà bộ phận vận hành và bảo dưỡng nơi Han và Hou đang làm việc cùng với khoảng 20 người khác có vai trò quan trọng nhất. Cả ngày lẫn đêm, sử dụng laptop, họ theo dõi tình trạng của các cỗ máy và tới nhà xưởng để kiểm tra, khắc phục những trục trặc nếu có.

Mỗi nhà xưởng đều được bao bọc kỹ bởi hai lớp lưới ngăn bụi. Chúng được thiết kế để bụi không lọt vào nhà xưởng gây nóng máy dẫn tới giảm sức mạnh hoặc hỏng máy. Những chiếc máy tính này chạy liên tục ở tốc độ tối đa nên chỉ cần tăng nhiệt độ một chút cũng có thể ảnh hưởng tới hiệu suất của chúng. Vào mùa xuân, những lớp lưới này có vai trò ngăn côn trùng. "Đây là những cỗ máy rất nhạy cảm nên chúng tôi phải thực hiện rất nhiều biện pháp bảo vệ", Yu Linjia, người quản lý toàn bộ hoạt động tại khu mỏ chia sẻ.

"Thợ mỏ" Hou Jie, 24 tuổi, chia sẻ phòng ký túc xá với 7 đồng nghiệp

Bất chấp nhiệt độ ngoài trời trong khu vực vào mùa hè ở mức 30 độ C, nhiệt độ trong các nhà xưởng luôn phải ở trong khoảng từ 15 tới 25 độ C. Đèn LED của những chiếc máy tính hắt ánh sáng lên mọi thứ trong xưởng. Và tiếng ồn phát ra từ những chiếc quạt tản nhiệt luôn rất to và không ngừng nghỉ. Khi làm việc, các thợ mỏ phải đeo tai nghe. Thông thường, nếu may mắn, thợ mỏ có thể khắc phục sự cố bằng cách khởi động lại máy hoặc cắm lại cáp. Còn khi xui xẻo, họ phải gỡ máy ra khỏi kệ và mang nó bàn giao cho phòng sửa chữa gồm 6 nhân viên làm việc trong tòa nhà văn phòng.

Với con số lên tới 25.000 chiếc, thường xuyên có máy bị hỏng. Nó giống như trò chơi đập sóc, máy này vừa sửa xong gắn lên kệ thì lại có máy khác gặp trục trặc. "Tôi luôn cố gắng hết sức, kiểm tra nhiều máy nhất có thể", Hou nói. Hàng ngày, Hou theo dõi dàn máy từ 8h30 sáng tới 6h30 chiều.

Hou kể rằng đôi lúc anh mất cả ngày cho việc kiểm tra một nhà xưởng duy nhất. Mỗi nhà xưởng có khoảng 50 hàng kệ và mỗi hàng có khoảng 60 máy. Theo Han, trong một nhà xưởng nhất định vào một ngày nhất định, trung bình có khoảng hơn 10 máy bị hỏng. Con số này tăng lên gấp đôi trong ngày nắng nóng khi các cỗ máy bị nóng bất chấp việc trong xưởng có điều hòa. Vào giữa tháng Bảy, nhiệt độ ngoài trời ở Ordos lên tới 36 độ C. Han nói rằng không có cách nào để sửa hết những chiếc máy bị trục trặc trong thời gian đó.

Chơi bóng rổ là phương thức giải trí duy nhất của các thợ mỏ

Công việc, dù không nặng nhọc, tốn rất nhiều thời gian. Kể từ khi gia nhập công ty vào cuối thán Bảy, Hou chưa được về thăm nhà mặc dù nó nằm ngay trong trung tâm Ordos cách khu công nghiệp khoảng 70 km về phía Nam. Anh chia sẻ phòng ký túc ở tầng hai của tòa nhà văn phòng với bảy đồng nghiệp. Hầu hết trong số họ đều giống Hou, đều chưa lập gia đình. Sau giờ làm, Hou thường chơi bóng rổ với đồng nghiệp và theo anh đây là hoạt động giải trí duy nhất mà họ có.

Sau khi kết thúc giai đoạn thử việc kéo dài 3 tháng, Hou sẽ phải làm ca đêm bốn tới năm ngày mỗi tháng giống như các đồng nghiệp trong cùng bộ phận. Các thợ mỏ không có ngày nghỉ cuối tuần ổn định và nếu muốn nghỉ phải gửi đơn trước một tuần. Hou đang lên kế hoạch xin nghỉ một thời gian khoảng 2 ngày để về thăm cha mẹ và giúp họ công việc đồng áng.

Mỏ bitcoin tái sinh trong khu đất bỏ hoang

Các nhà máy và các mỏ bitcoin có một đặc điểm chung: Sử dụng rất nhiều điện. Chính quyền địa phương đã thu hút Bitmain và một số công ty dịch vụ điện toán đám mây tới khu công nghiệp này bằng cách giảm 30% giá điện.

Mỏ bitcoin của Bitmain sử dụng 40 megawatt điện mỗi giờ, tương đương lượng điện sử dụng bởi 12.000 ngôi nhà trong cùng khoảng thời gian. Dù đã được giảm giá, mỗi ngày Bitmain vẫn phải trả tới 39.000 USD (gần 900 triệu đồng) tiền điện.

Các công nhân đang vệ sinh những kệ gắn máy đào bitcoin

Điện ở Ordos chủ yếu được cung cấp bởi các nhà máy nhiệt điện chạy bằng than gần đó. Vì thế, nguồn điện rất ổn định và liên tục nhưng gây ảnh hưởng xấu tới môi trường. Gần đây, các vùng xa xôi như Tân Cương, Vân Nam và Tứ Xuyên với giá điện rẻ ở Trung Quốc là điểm đến ưa thích của những công ty đào bitcoin. Tân Cương cung cấp điện từ nhà máy nhiệt điện chạy bằng than trong khi Vân Nam và Tứ Xuyên cung cấp điện sạch giá rẻ từ các đập thủy điện.

Dù là tiền ảo nhưng các thợ mỏ bitcoin cũng bị ảnh hưởng nhiều bởi thời tiết giống như thợ mỏ vàng. Các mỏ bitcoin dùng điện giá rẻ từ các đập thủy điện luôn khó hoạt động ổn định trong mùa đông khi mưa ít và nước đóng băng. Khi mùa đông tới, họ phải tháo gỡ toàn bộ dàn máy để chuyển tới một nơi khác có nguồn điện ổn định hơn. Do vậy các khu vực sử dụng điện từ nhà máy nhiệt điện chạy bằng than được ưa thích hơn cả.

Ngoài mỏ ở Ordos, Bitmain còn điều hành những khu mỏ khác ở Vân Nam và Tứ Xuyên. Gần đây, họ cũng đã hoàn thành việc xây dựng một cơ sở mới ở Tân Cương, nơi được họ đánh giá là trung tâm dữ liệu lớn nhất Trung Quốc, lớn gấp ba lần mỏ ở Ordos. Mùa đông năm nay, Bitmain sẽ chuyển các mỏ đang hoạt động ở Vân Nam và Tứ Xuyên tới cơ sở mới ở Tân Cương.

Mỏ khai thác bitcoin cung cấp những việc làm mới, sạch sẽ

Nỗ lực khôi phục kinh tế địa phương của Ordos mang lại cơ hội mới cho những cư dân như Jia Kai. Một năm trước, người đàn ông 27 tuổi này gia nhập mỏ bitcoin với tư cách nhân viên bảo trì. Trước đó, anh làm việc tại một nhà máy phân bón gần đó và đảm nhiệm công việc tinh chế các chất phụ gia.

Công việc tại nhà máy phân bón rất vất vả và có hại cho sức khỏe của anh. Hiện tại, công việc tại mỏ bitcoin dễ dàng và có lương cao hơn.

Jia từ chối tiết lộ thu nhập bởi Bitmain cấm anh làm như vậy. Tuy nhiên, một thợ mỏ khác chia sẻ rằng mức lương cơ bản hàng tháng của anh ta rơi vào khoảng 600 USD, gấp đôi mức lương tối thiểu trong khu vực.

Các thợ mỏ đang dùng bữa cùng nhau

Quản lý của khu mỏ này là Wang Wei, 36 tuổi. Trước khi gia nhập Bitmain vào năm ngoái, anh đã vất vả lăn lộn trên thương trường. Năm 2011, anh bắt đầu bán than tại địa phương cho các công ty có trụ sở tại những thành phố ven biển và sau đó thành lập một công ty thiết kế nội thất để đáp ứng nhu cầu của thị trường bất động sản đang bùng nổ ở Ordos.

Anh đã chuyển sang kinh doanh khách sạn sau khi khách hàng gán cả một khách sạn cho anh để trả nợ cho những dịch vụ thiết kế nội thất mà anh đã cung cấp. Tuy nhiên, kinh doanh khách sạn không phải là thế mạnh và anh thất bại. Trong ba năm tiếp theo, Wang đã làm việc như một quản lý cấp trung tại một nhà máy sản xuất gạch men trong khu vực.

Một trong những nhà xưởng nơi đặt những cỗ máy đào bitcoin

Wang khá lạc quan về vị trí mới của mình. "Đất nước chúng tôi đã bắt đầu công nhận ngành công nghiệp bitcoin", Wang nói. "Những hỗ trợ về mặt chính sách là điều mà các startup cần nhất".

Với Jia, dường như anh chỉ có một khiếu nại duy nhất: Nhà máy dược phẩm gần đó thải ra khí độc và các thợ mỏ thường xuyên phải hứng chịu. "Mỗi khi trời tối, mũi của tôi luôn cực kỳ khó chịu", anh nói.

Theo Quartz