10 năm từ thời điểm ra mắt, iPhone đã thay đổi ngành y tế như thế nào?

Đầu năm 2008 - trước ngày Apple ra mắt thế hệ iPhone thứ 2 – bác sĩ Michael Omori đã không giấu nổi những lời tán dương dành cho sự trỗi dậy tiếp theo của một thời đại kỹ thuật số mới. Điều mà ông đã dự đoán ngay thời điểm đó, bằng cách nhìn vào đầu ngón tay của các đồng nghiệp:

Chẳng mấy năm nữa thôi, họ sẽ vuốt những thiết bị mỏng để đọc tài liệu y tế, không cần mang theo bất cứ một cuốn sách dày cộp nào như bây giờ.

Một cú chạm vào màn hình là có thể lập tức truy nhập được dữ liệu từ phòng cấp cứu. Các mô hình ảo 3D sẽ được dùng để hướng dẫn phẫu thuật và công cụ nhận dạng thuốc sẽ được đặt ngay cạnh giường bệnh nhân.

Đó là những gì Omori viết trong một bài báo đăng trên Tạp chí Emergencies, Trauma and Shock. Gửi tất cả những đồng nghiệp của ông, những người đang làm việc trong ngành y tế, bài báo kết thúc bằng một dòng ngắn gọn: “Tương lai đã ở ngay trước mắt! Hãy cùng bước vào cuộc cách mạng iPhone”.

10 năm từ thời điểm ra mắt, iPhone đã thay đổi ngành y tế như thế nào?

Mười năm sau, cuộc cách mạng ấy vẫn diễn ra mạnh mẽ, Omori nói. Cả một thập kỷ chìm vào túi áo blue trắng, iPhone đã gắn bó với biết bao hoạt động giáo dục và thực hành y tế. Mỗi ngày trong các bệnh viện, những chiếc iPhone vẫn được rút ra rút vào. Nó gần như đã trở thành “một tiêu chuẩn của chăm sóc y tế”, Omori cho biết.

Sức mạnh của những chiếc iPhone ngày càng tăng lên, trong bàn tay của các y bác sĩ. Thế nhưng, giữa vô số sự thay đổi nhỏ của chuẩn mực lâm sàng, họ vẫn đang chờ đợi một cơn chuyển mình thực sự với công nghệ.

Chẳng hạn như, những công cụ dựa trên thực tế ảo phục vụ giảng dạy phẫu thuật hoặc huấn luyện bệnh nhân vật lý trị liệu. Hoặc sắp tới được dự đoán là thời đại của những công cụ chẩn đoán chính xác, dựa trên học máy và trí tuệ nhân tạo.

Một xu hướng mới cũng xuất hiện với iPhone, từ việc phục vụ các y bác sĩ sang phục vụ trực tiếp bệnh nhân. Đó là các ứng dụng theo dõi sức khỏe, HealthKit và hướng dẫn y tế từ xa.

Như vậy, những dự đoán của Omori đã không thực sự đúng. Công nghệ y tế trong một thập kỷ qua không có một cuộc rung chuyển thực sự nào với iPhone. Công bằng mà nói, ông tự nói mình là một fan cứng của Mac. Từ năm 1987, Omori đã mua cổ phiếu của Apple. Đó là lý do để nói rằng ông cũng hơi tâng bốc sản phẩm của họ.

Thế nhưng, giữa tất cả các sản phẩm của Apple, iPhone thực sự thay đổi sự nghiệp của Omori. Chiếc điện thoại đã truyền cảm hứng cho ông, không lâu sau khi viết bài báo trên tạp chí vào năm 2008, Omori rời vị trí phó giáo sư tại Đại học South Florida, học tiếp để trở thành một nhà tin học y tế.

iPhone trong giảng đường y khoa

Ở phía bên kia nước Mỹ, iPhone cũng lay động mạnh những suy nghĩ của Robert Trelease, từ thời điểm ra mắt 10 năm trước. “Tôi đã có cảm giác này ngay từ đầu… kiểu như toàn bộ lông tay của tôi dựng đứng hết cả lên”, vị giáo sư về bệnh lý học và xét nghiệm tại Đại học California nhớ lại.

Là một người đam mê công nghệ cao, ông cũng theo sát từng bước phát triển của Apple. Lần đầu tiên Trelease nhìn thấy iPhone, ông đã nghĩ ngay về Newton. Thiết bị mới này có cái gì đó khác biệt với bất cứ thiết bị nào khác.

Cảm giác mà iPhone mang lại cho Trelease, giống như lần đầu tiên ông nhìn thấy máy tính các nhân. “Wow, nó chắc chắn sẽ sớm thay đổi mọi thứ”, ông nói.

iPhone đã thay đổi cách mà kiến thức y học được giảng dạy

Bắt đầu từ năm 2001, Đại học California yêu cầu tất cả sinh viên y phải trang bị máy PDA. Nó chứa đầy đủ các công cụ y tế - bách khoa toàn thư y khoa, thông tin về thuốc, và phần mềm hỗ trợ ra quyết định lâm sàng.

Nhưng sau khi iPhone ra đời, những chiếc PDA đã nhanh chóng bị ruồng bỏ. Đến năm 2009, điện thoại thông minh là yêu cầu mới của nhà trường. Và ngay cả khi các thương hiệu khác lần lượt ra đời để cạnh tranh với iPhone, sản phẩm của Apple vẫn giữ được cảm tình của các sinh viên và bác sĩ, Trelease nói.

Trong những năm qua, khoảng hai phần ba số sinh viên dường như thích sản phẩm của Apple, ông ước chừng. Nhìn xuống phía dưới giảng đường mỗi tiết học, "tôi thấy những quả táo phát sáng," Trelease nói. Ông đoán rằng thiết kế và tính năng bảo mật của những sản phẩm Apple là nguyên nhân giải thích điều này.

Khi sinh viên chuộng dùng iPhone, Trelease đã tự học để trở thành một nhà phát triển ứng dụng, bên cạnh bằng bác sĩ và danh hiệu giáo sư giải phẫu và khoa học thần kinh. Ông đăng ký trở thành một nhà phát triển của Apple vào năm 2008.

Điều đầu tiên mà Trelease làm được là phát hành phiên bản iPhone cho cuốn sách giáo trình phẫu thuật của ông, Netter’s Surgical Anatomy Review P.R.N vào năm 2010. Ông trở thànhchuyên gia về thiết kế điện thoại thông minh và tài nguyên di động, phục vụ cho đối tượng bác sĩ và sinh viên bận rộn, luôn luôn phải di chuyển.

"Triết lý dạy học truyền thống của trường y là nhồi nhét. Họ muốn đưa tất cả các loại thuốc, vi khuẩn, kiến thức giải phẫu, sinh lý, hóa sinh, và tất cả những gì chi tiết nhất vào trí nhớ của sinh viên trong hai năm đầu", Trelease nói. Đương nhiên, không phải tất cả những kiến thức đó đều đọng lại.

Đến bây giờ, giáo dục y tế đã thôi chú trọng việc ghi nhớ. Với hướng giảng dạy đó, giáo viên có thể tập trung vào "phát triển một khuôn khổ cơ bản mà sinh viên có thể tự học để xây dựng, còn [sinh viên] có thời gian để tiếp cận nhiều thông tin hơn".

Lĩnh vực y tế đang chứng kiến sự tràn ngập của các thiết bị di động. Chúng hỗ trợ, cải thiện khả năng học tập của sinh viên rõ rệt ngay trong kỳ thực tập lâm sàng.

"Đó thực sự là quãng thời gian các sinh viên học được những kiến thức phức tạp cuối cùng về xã hội và y sinh, quản lý và ra các phán đoán để giải quyết các vấn đề lâm sàng", Trelease lưu ý. "Sau này họ có trở thành một bác sĩ được hay không phụ thuộc rất nhiều vào kinh nghiệm".

IPhone đã đóng một vai trò lớn trong việc tinh lọc ra các chiến lược học tập hiệu quả hơn, Trelease nói. Trong phần kết luận của một chương sách năm 2016, ông viết: "Những bài học chất lượng nhất có được từ việc khai thác lịch sử chưa từng có, sự tiến bộ nhanh chóng và phổ biến rộng rãi của điện thoại thông minh và các tính năng của nó... "

Iphone trong túi áo blue của các bác sĩ

Điện thoại thông minh có khả năng hỗ trợ tương đương một bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm

Những quan điểm này được nhắc lại một lần nữa bởi Omori, người cho rằng điện thoại thông minh có khả năng hỗ trợ tương đương một bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm. Rút ra một chiếc iPhone và bạn sẽ tìm được những thông tin y tế và tài liệu tham khảo đáng giá.

Ngoài ra, điện thoại thông minh hiện đã phổ biến khắp mọi nơi, các bác sĩ có thể kết nối với bệnh nhân qua điện thoại, chia sẻ và tham khảo ý kiến của nhau- những gì chính bệnh nhân tìm thấy với điện thoại của họ và những gì tài liệu tham khảo y tế đã chỉ ra.

Omori lấy ví dụ về các ứng dụng như Epocrates và Medscape, các ứng dụng tham khảo y khoa và hướng dẫn giải phẫu 3D như Visible Body. "Những ứng dụng đó thực sự giúp ích khi giải thích các chấn thương cho bệnh nhân”, ông nói.

Omori cũng đề cập đến các ứng dụng giúp ra quyết định lâm sàng, chẳng hạn như MDCalc. Chúng cung cấp cho các bác sĩ phương trình và thuật toán nhanh chóng, để tính ra những thứ như nguy cơ đột quỵ, hoặc đánh giá xem bệnh nhân có thể được đưa về nhà an toàn hay không.

Đây mới chỉ là một vài, trong số rất nhiều ứng dụng y tế hiện có sẵn trên thiết bị di động.

Lấy cảm hứng từ sự phát triển của công nghệ này, Omori xin nghỉ việc tại Đại học Florida. Vài năm sau khi viết bài báo nói về cuộc cách mạng iPhone, ông nhận bằng về tin học y tế tại Đại học Northwestern.

Bây giờ, Omori làm việc như một chuyên gia tư vấn cho các bệnh viện về hệ thống y tế điện tử, không ngừng theo dõi những chuyển mình trong lĩnh vực này. Công việc khiến ông có một cái nhìn toàn cảnh, để xem công nghệ đang thay đổi ngành y như thế nào - từ việc ra quyết định hàng ngày của bác sĩ, đến thiết bị, công nghệ mới và ứng dụng chúng vào quản lý bệnh viện.

Mỗi khi tham dự các hội nghị và đến thăm những bệnh viện, Omori đều kiểm tra xem có bao nhiêu công nghệ đã được áp dụng thành công vào y học, dĩ nhiên ông đếm cả số đã thất bại. Nằm trong số những công nghệ thất bại là một số công ty cố gắng ghép nối thiết bị y tế hoạt động cùng những chiếc iPhone.

Chẳng hạn như, một công ty đã cố gắng tạo ra một ống nội soi thanh quản gắn vật lý vào chiếc iPhone. Vấn đề là, với mỗi đời iPhone mới được tung ra, kích thước và những thay đổi trên điện thoại khiến thiết bị y tế không thực sự khớp với nó nữa.

Các bệnh viện hoặc cá nhân có thể mất hàng chục ngàn đô la cho một trang thiết bị y tế có tuổi thọ chỉ bằng một vòng đời của điện thoại thông minh.

Những xu hướng mới mẻ

Bạn sẽ không còn lạ lẫm về Craig Federighi, trong mỗi lần iPhone ra mắt các tính năng chăm sóc sức khỏe

Bên cạnh những công nghệ y tế đã thành công hoặc thất bại, cũng có những công nghệ còn lơ lửng ở giữa - những ý tưởng chưa có ngày phán xét của chúng. Trelease mong muốn theo dõi sự phát triển của các công cụ chẩn đoán dựa trên trí tuệ nhân tạo, và các ứng dụng dựa trên thực tế ảo trong y học.

Ví dụ, Omori nói rằng các ứng dụng thể dục và sức khỏe hướng đến người tiêu dùng cá nhân bây giờ đang rất hợp thời. Bản thân ông cũng sử dụng chúng, để theo dõi dữ liệu sức khỏe cá nhân, sao lưu và dự đoán nó.

Những năm tháng trong phòng cấp cứu đã biến ông thành một "thằng béo vô dụng", Omori cười. Từ khi cài ứng dụng thể dục trên điện thoại, ông đã giảm cân và quản lý sức khỏe của mình tốt hơn. "Tôi chắc chắn bây giờ mình đã khỏe hơn so với hồi 35 tuổi", ông nói.

Tuy nhiên, các ứng dụng di động như vậy vẫn còn phải được hoàn thiện, trước khi chúng được tích hợp vào lĩnh vực y tế lâm sàng, Omori nói.

Bên cạnh đó, điện thoại cũng có thể giúp điều chế các loại thuốc phòng ngừa, phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Điện thoại cũng có thể giúp bệnh nhân có động lực kiểm soát tình trạng sức khỏe của họ.

Chủ tịch và Giám đốc điều hành của Hiệp hội Tin học Y khoa Hoa Kỳ, Doug Fridsma đồng ý tuyệt đối với điều này. Ông đã nhìn thấy giai đoạn tiếp theo của cuộc cách mạng iPhone, khi nó đang nằm trong tay của các bệnh nhân.

"Bây giờ tôi nghĩ điện thoại không chỉ giúp ích cho các bác sĩ mà nó còn giúp cho cả các bệnh nhân", Fridsma nói. Ông so sánh xu hướng này với xe ô tô - những chiếc xe không cần ngựa kéo - vào cuối thế kỷ XX.

Vào thời điểm đó, các bác sĩ đã bắt đầu nói trong các tạp chí y khoa về thứ gọi là 'ô tô cho bác sĩ'. Một bài viết trên tạp chí JAMA năm 1906 tuyên bố:

"Không tầng lớp và ngành nghề nào mà sự phát triển của ô tô trở nên quan trọng hơn đối với các bác sĩ. Làm thế nào để tiếp cận bệnh nhân của họ một cách nhanh nhất, chắc chắn nhất, dễ dàng và rẻ nhất là một vấn đề thiết thực đối với họ".

Tất nhiên, sau khi chiếc Ford Model T ra đời năm 1908 với giá phải chăng, vai trò của chiếc ô tô đã thay đổi, Fridsma nhấn mạnh. Tương tự như vậy, ông thấy các tiện ích y tế iPhone mang lại cũng đang đổi thay.

Ví dụ, ông đã chọn bệnh viện và nhà cung cấp dịch vụ y tế cho mình vì ứng dụng di động của họ tốt. "Nó cho phép tôi sắp xếp cuộc hẹn, xem lại đơn thuốc. Nhà cung cấp hiện tại của tôi sẽ tư vấn qua Facebook cả vào cuối tuần và buổi tối. Tôi có thể làm tất cả những thao tác này trên điện thoại của tôi ", Fridsma nói.

Chiếc điện thoại sẽ tiếp tục cuộc cách mạng trong chăm sóc sức khỏe cá nhân

Nhắc lại ý của Omori, Fridsma nói rằng bất cứ thứ gì, cho phép bệnh nhân tiếp cận và kiểm soát hoạt động chăm sóc sức khỏe của họ, chắc chắn là một điểm cộng.

Hơn thế nữa, điều quan trọng nhất là rất nhiều bệnh nhân sẽ có thể chăm sóc sức khỏe theo cách này. Kể cả người có thu nhập thấp, người không mua bảo hiểm, không nằm trong vùng phục vụ của các phòng khám hoặc thậm chí là không biết dùng máy tính – tất cả đều có thể có một chiếc điện thoại thông minh, ông nói.

Với sự phổ biến của iPhone và vô số các thiết bị tương tự (cộng với sự phát triển và tiến bộ của y học từ xa), chúng ta sẽ có thêm một cơ hội để giải quyết những bất bình đẳng trong chăm sóc y tế.

Nếu một người nghèo nhất cũng có thể mua được một chiếc điện thoại di dộng, anh ta có thể truy cập vào mạng internet và vì thế tiếp cận được với các bác sĩ và thậm chí là nghiên cứu y học. Tất cả đều là điều bất khả với họ trong quá khứ, Fridsma nói.

Bởi vậy mà "sự chuyển mình thực sự trong lĩnh vực y tế với iPhone là điều mà chúng ta mới chỉ bắt đầu thấy được từ thời điểm này".

Tham khảo Arstechnica