Con người thức dậy đúng giờ bằng cách nào, trước khi đồng hồ báo thức được phát minh?

Trong số tất cả những phát minh hiện đại trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, đồng hồ báo thức có lẽ là thứ bị mọi người ghét nhất. Hầu hết mọi người đều khó chịu và tắt đồng hồ báo thức khi âm thanh ồn ào của chúng phát ra. 

Tuy nhiên, cho dù những chiếc đồng hồ báo thức khó chịu đến đâu, thì đây là vật dụng không thể thiếu giúp chúng ta rời khỏi giường. Điều đó đặt ra một câu hỏi thú vị: Làm thế nào mà mọi người thức dậy trước khi đồng hồ báo thức được phát minh?

Đồng hồ nến, đồng hồ nước

Trong suốt các thời đại, ngay cả hành động đơn giản là xem thời gian cũng là một thách thức lớn đối với con người mà chúng ta đã cố gắng giải quyết bằng những phát minh phức tạp. 

Người Hy Lạp và Ai Cập cổ đại đã phát triển đồng hồ mặt trời và các đài tưởng niệm cao chót vót để đánh dấu thời gian bằng một cái bóng di chuyển cùng với mặt trời. Có niên đại khoảng năm 1500 trước Công nguyên, con người đã sản xuất đồng hồ cát, đồng hồ nước và đèn dầu, giúp theo dõi thời gian trôi qua bằng chuyển động của cát, nước và dầu.

Đồng hồ nến cũng là một trong những phát minh đầu tiên vào thời điểm lúc bấy giờ. Những thiết bị đơn giản này từ thời Trung Quốc cổ đại, hoạt động đơn giản như sử dụng một cây nến đang tan chảy cùng một bảng chia vạch được đánh dấu liên tục. Nến cháy bao nhiêu sẽ tương ứng với khoảng thời gian trôi đi. 

Để báo thức, con người thời bấy giờ chỉ cần ghim chiếc đinh lên nến. Khi ngọn nến tan chảy đến mức báo thức, chiếc đinh sẽ rớt xuống vào khay kim loại và báo thức người đang ngủ say. 

Đồng hồ sinh học

Tuy vậy, những phát minh thô sơ trên không dự đoán chính xác. Vì thế trước khi các phát minh đồng hồ chính xác hơn được tạo ra, con người đã phụ thuộc vào hình thức báo thức thức khác: đồng hồ bên trong cơ thể. 

Melinda Jackson, nhà nghiên cứu cấp cao về giấc ngủ và tâm lý học tại Viện Công nghệ Hoàng gia Melbourne, Đại học Công nghệ Australia, cho biết con người có hai quá trình sinh học làm nền tảng cho thời gian ngủ và thức tự nhiên của chúng ta: Cân bằng nội môi và nhịp sinh học.

Trong nghiên cứu của mình về thói quen ngủ trong lịch sử của nước Anh, Sasha Handley, giảng viên cao cấp về lịch sử hiện đại thời kỳ đầu tại Đại học Manchester ở Vương quốc Anh, đã phát hiện ra rằng mọi người trong thời kỳ Cơ đốc giáo này thường hướng giường của họ về phía đông - nơi mặt trời mọc. Điều này giúp con người có thể thức dậy với tia nắng mặt trời.

Bên cạnh đó, đối với một xã hội chủ yếu là nông nghiệp trước Cách mạng Công nghiệp, tiếng ồn của thiên nhiên có lẽ là những điều thực sự quan trọng. Tiếng gà gáy, tiếng bò rống chờ vắt sữa làm gián đoạn giấc ngủ của người dân. Sasha Handley nói thêm, chuông nhà thờ như là một loại đồng hồ báo thức giúp mọi người dậy sớm. 

Đồng hồ đèn lồng

Nhưng đến những năm 1600 và những năm 1700, việc tự đánh thức bản thân có lẽ đã trở nên ít quan trọng hơn với sự phổ biến của những chiếc đồng hồ báo thức đầu tiên trong nước, được gọi là đồng hồ đèn lồng, được điều khiển bởi các trọng lượng bên trong sẽ đánh chuông như một báo thức. 

Đồng hồ cơ đầu tiên

Phải đến năm 1787 chiếc đồng hồ đầu tiên được phát minh bởi Levi Hutchins, một thợ đồng hồ người Mỹ, nhưng chiếc đồng hồ này chỉ có thể đổ chuông lúc 4 giờ sáng. 

Đồng hồ "chạy bằng cơm"

Vào những năm 1800 ở Anh, các gia đình giàu có điều kiện hơn cũng sẽ thuê người báo thức "tận giường". Những người báo thức này sẽ được trang bị những cây gậy dài mà họ dùng để gõ liên tục vào cửa sổ của gia đình đã thuê họ cho đến khi gia chủ bị đánh thức. Thậm chí để tiện lợi hơn, một số người sử dụng ná bắn vào cửa sổ để báo thức chủ nhà. 

Đồng hồ báo thức đầu tiên

Đến năm 1876, nhà phát minh người Pháp Antoine Redier cho ra mắt thị trường chiếc đồng hồ báo thức đầu tiên và được cấp bằng sáng chế bởi Công ty Đồng hồ Seth Thomas. Từ đó những chiếc đồng hồ này dần phổ biến vào những năm 1930 và biến chúng thành vật dụng không thể thiếu trong nhiều gia đình. 

Smartphone

Giờ đây, đồng hồ báo thức đã trở thành vật dụng thiết yếu trong đời sống và thường được tích hợp trong điện thoại di động. Sự phổ biến của công cụ này chính là biểu tượng cho chuyển giao từ Thời kỳ Tiền Công nghiệp sang Thời kỳ Công nghiệp.