Sử dụng Ai đọc chữ cuộn giấy 2.000 năm tuổi bị thiêu rụi, giải mã những bí ẩn về người cổ đại

Các nhà khoa học đã đã sử dụng trí tuệ nhân tạo để làm sáng tỏ bí ẩn một cuộn giấy 2.000 năm tuổi đã bị đốt cháy thành than do vụ phun trào của núi Vesuvius.

Khi núi Vesuvius phun trào vào năm 79 CN, Pompeii không phải là thị trấn duy nhất bị xóa sổ. thị trấn Herculaneum gần đó, nơi này là Italy đã bị nhấn chìm trong lũ bùn và tro núi lửa, thiêu rụi cả một thư viện gồm hơn 1.800 bản thảo. 

Nhà khoa học máy tính 21 tuổi Luke Farritor là người đầu tiên đọc được một từ trong cuộn giấy và đã được thưởng 40.000 USD từ Thử thách Vesuvius. Farritor đã xây dựng một thuật toán phát hiện các chữ cái Hy Lạp trên một trong những cuộn giấy cói, với từ đầu tiên từ tiếng Hy Lạp cổ, "πορφυρας" có nghĩa là "thuốc nhuộm màu tím" hoặc "vải màu tím".

Phát hiện này được công bố bởi Giáo sư Brent Seales, một nhà khoa học máy tính từ Đại học Kentucky, người đã phát động cái gọi là Thử thách Vesuvius vào tháng 3 năm 2017, trao giải thưởng tiền mặt lên đến 700.000 USD cho bất kỳ ai có thể đọc được 4 đoạn văn trở lên từ cuộn giấy bị cháy rụi.

Trước đó vào năm 2023, một thí sinh, Casey Handmer, đã tìm thấy một mẫu có thể trông giống như mực trên một cuộn giấy chưa mở, ở dạng mẫu 'vết nứt'. Đây là một bước đột phá lớn vì đây  là người đầu tiên trong số gần 2.000 người nhìn thấy mực trên cuộn giấy.

Sau đó, Farritor bắt đầu đào tạo một mô hình học máy về mẫu vết nứt và với mỗi vết nứt mới, mô hình này trở nên phức tạp hơn và có thể tiết lộ nhiều vết nứt hơn, bằng chứng về mực và các chữ cái xuất hiện ở thời điểm bấy giờ.

Sau đó, mô hình bắt đầu phát hiện các vết nứt mà mắt thường không thể phát hiện được và chúng bắt đầu tạo thành nhiều chữ cái và toàn bộ từ hơn. Mô hình học máy của ông cuối cùng đã tìm thấy đủ bằng chứng để tìm ra từ porphyras, có nghĩa là màu tím.

Một thí sinh khác, Youssef Nader, cũng phát hiện ra từ tương tự trong cùng lĩnh vực và được trao giải nhì trị giá 10.000 USD. Các nhà tổ chức mong muốn kết hợp những nỗ lực khác nhau để tạo ra một cỗ máy khám phá và dịch thuật hiệu quả hơn nữa nhằm khám phá những bí mật của những cuộn giấy và làm sáng tỏ hơn về kỷ nguyên lịch sử hấp dẫn này.